Ga naar de inhoud

De neutrale vertaler

Een vertaler moet de betekenis van de brontekst op een zodanige wijze in de doeltaal om kunnen zetten dat de doeltekst de inhoud van de brontekst volledig, juist en waarheidsgetrouw weergeeft. Er moet een tekst ontstaan die voldoet aan de regels van het taalsysteem van de doeltaal en die overeenstemt met de instructies die zijn ontvangen bij het verstrekken van de opdracht.

Ook moet een professionele vertaler goed inzicht hebben in zijn/haar eigen kunnen, een reëel beeld hebben van zijn/haar vertaalsnelheid en een correcte inschatting kunnen maken van de haalbaarheid van een deadline en afspraken nakomen.

Waar bij deze opsomming aan voorbij wordt gegaan is een van de meest belangrijke eigenschappen van de vertaler: persoonlijke integriteit.

De vertaler moet informatie vertrouwelijk behandelen en volledig neutraal en zonder oordeel te werk gaan. Dit wil zeggen dat de vertaler feitelijk zonder ras, religie en gender is in de rol van vertaler. Het persoonlijk oordeel van de vertaler mag niet doorkleuren in de tekst. De vertaler hoort in de doeltekst onzichtbaar te zijn. Dit schuurt wanneer het gaat om het vertalen van creatieve teksten. Want in hoeverre ben je onzichtbaar als je je creativiteit in een tekst moet leggen?

Wat vinden we daarom van het bericht dat vertaler en dichteres Marieke Lucas Rijneveld de opdracht om het gedicht van Amanda Gorman te vertalen heeft teruggegeven?
https://nos.nl/artikel/2370409-marieke-lucas-rijneveld-geeft-vertaalopdracht-voor-gedicht-amanda-gorman-terug.html

Gorman maakte diepe indruk bij de inauguratie van president Biden met haar gedicht over verbinding en harmonie.
In Nederland was vooral de zwarte gemeenschap kritisch over de keuze voor Marieke Lucas Rijneveld als vertaalster van het gedicht. Ze hadden liever gezien dat een goede zwarte dichteres was gevonden om het werk te vertalen.

De vraag is of het relevant is wat de huidskleur, het geslacht en culturele achtergrond van de vertaler is?
Ik houd van taal en cultuur en daarom houd ik juist van cultuurverschillen. Maar hoezeer ik als persoon de vele schakeringen van kleur juist wel zou willen zien en waarderen, hoort een vertaler kleurenblind te zijn.
En als een vertaler kleurenblind is, in hoeverre doet zijn of haar huidskleur er dan toe?

De culturele achtergrond kan in sommige gevallen overigens wel relevant zijn. Soms is het belangrijk dat een tekst ook over culturele grenzen wordt getild. Denk bijvoorbeeld aan een reclameboodschap die zichzelf binnen een ander land, en dus een andere cultuur, moet verkopen. Hiermee zijn we dus weer terug bij de instructies die een vertaler ontvangt bij de opdracht.

De instructies die Marieke Lucas Rijneveld ontving waren duidelijk en wij zijn daarom van mening dat ze wel degelijk een goede vertaler zou zijn geweest voor de opdracht. Hoewel we uiteraard helemaal voor gelijke kansen voor alle goede auteurs en vertalers zijn, ongeacht ras, geslacht of achtergrond.

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief

Meer nieuwsberichten